Fez เมืองหมื่นตรอกโบราณ ‘อดีตที่ยังมีชีวิต’ ของ Morocco

1) แรกพบ

“Fez คือการหนีร้อนมาพึ่งเย็น” ฉันแอบคิด..เมื่อได้บินจากมาราเคซมาถึงเมือง Fez โมร็อคโค หลังจากได้เผชิญกับเรื่องราวที่ไม่น่าประทับใจที่เมืองมาราเคซ ทั้งโดนรีดไถ ทั้งเรื่องที่มีคนคอยเดินตามและสารพัดความขุ่นเคืองในหัวใจ จะได้รับการ refresh ใหม่ ณ ที่แห่งนี้

ฉันเดินหา Riad หรือโรงแรมที่พักที่ฉันจองไว้ล่วงหน้าด้วยตัวเอง เพราะมีประสบการณ์มาจากเมืองก่อนๆ ใน Morocco ว่า หากถามทางคนแปลกหน้า อาจนำไปสู่การเสียทรัพย์ได้โดยไม่ทันตั้งตัว แต่แปลก..ที่เมือง Fez บรรยากาศกลับตรงกันข้าม ผู้คนที่นี่เป็นฝ่ายหยิบยื่นน้ำใจมาให้นักท่องเที่ยวที่กำลังหลงทางอย่างฉันอย่างมีมิตรไมตรี และไม่คาดหวังสิ่งตอบแทน

Riad ของฉัน ได้สร้างความประทับใจแรก โดยการยกห้องทั้งห้องซึ่งนอนได้ราว 8 คน (เป็น family room) ให้ฉันซึ่งเดินทางมาพักเพียงคนเดียว แถมยังเรียกฉันไปบรี๊ฟ เล่ารายละเอียดการเดินสำรวจเมือง Fez อย่างละเอียด และให้แผนที่กับฉันมาด้วย

2) เมืองหมื่นตรอก ในซอกซอยแห่งอารยธรรม

เมือง Fez นี้มีตรอกซอกซอยใน Medina มากกว่า 9,000 ตรอก เรียกได้ว่าหากไม่ได้เป็นคนในพื้นที่ เดินคนเดียวการันตีความหลงได้ตั้งแต่ยังไม่สตาร์ท ฉันเลยตัดสินใจจ้างไกด์นำทาง เป็นคุณลุงรูปร่างสูงใหญ่ ไว้หนวด แต่งกายด้วยสูทสีส้มน้ำตาล แลดูสุภาพ คุณลุงเรียกฉันว่า ‘มาดมัวแซล’ ซึ่งเป็นสรรพนามไว้เรียกขานหญิงสาวในภาษาฝรั่งเศส

ที่นี่เป็นแหล่งอารยธรรมของโลกอาหรับมุสลิม ที่ถูกรักษาไว้ในสภาพที่ดีที่สุดและยัง ‘เป็นวัฒนธรรมที่มีชีวิต’ มาจนตราบปัจจุบัน ทั้ง Medina หรือย่านเมืองเก่า, โรงเรียนสอนศาสนา, มหาวิทยาลัยที่เก่าแก่ที่สุดในโลก, โรงฟอกหนังแบบยุคกลาง, Riad หรือโรงแรมที่พักในแบบดั้งเดิม, โรงอาบน้ำสาธารณะแบบ Hammam ฯลฯ

ที่สำคัญคือ Fez ยังคงเป็นศูนย์รวมของงานคราฟท์จากช่างฝีมือหลายศาสตร์หลายแขนง จนได้รับการยกย่องจากยูเนสโกให้ Medina of Fez เป็นมรดกโลกที่สมบูรณ์แบบอีกแห่งหนึ่ง เป็นดุจพิพิธภัณฑ์อันมีชีวิตที่ยังจับต้องได้ในโลกปัจจุบัน

3) โรงฟอกหนัง สมัยยุคกลาง (Chouara Tannery)

สิ่งที่เป็นไฮไลท์เมื่อนึกถึงเมือง Fez คือโรงฟอกหนังแบบเก่าแก่สมัยศตวรรษที่ 11 ที่ยังคงดำเนินกิจการอยู่ในปัจจุบัน ฉันเดินไต่ขึ้นบันไดในร้านขายเครื่องหนัง เพื่อขึ้นไปดูโรงฟอกหนังบนดาดฟ้า แต่รู้สึกราวกับได้ไต่บันไดขึ้นไปเพื่อย้อนเวลาหาอดีต…

หนุ่มน้อยชาวโมร็อคโกผมดำขลับหยักโศก นัยย์ตาสีฟ้า ยื่นใบมิ้นต์ให้ฉันเอาไว้ดมเพื่อกลบกลิ่นแอมโมเนียที่อาจลอยโชยมาจากโรงฟอกหนัง

บ่อหลายบ่อบรรจุแอมโมเนียเกือบเต็ม หลายบ่อมีสีผสมอยู่เพื่อฟอกสีหนังให้ได้สีตามที่ต้องการ หนังพวกนี้ส่วนใหญ่เป็นหนังอูฐของแท้ คนงานใส่ชุดป้องกันสารเคมียืนคุยกันอยู่ริมบ่อประมาณห้าหกคน บางคนก็กำลังขัดสีหนังจนสีซีดจาง ม้าและล่อยังคงถูกใช้งานแม้แต่ในสถานที่แคบๆ แห่งนี้

4) Medersa al-Attarine สถาปัตยกรรมชั้นครูของโลกอาหรับ

Medersa หรือ Madrasa หมายถึงโรงเรียนสอนศาสนา ซึ่งจะมีอยู่หลายแห่งด้วยกันในโมร็อคโก ส่วน Medersa al-Attarine ที่สร้างโดยสุลต่านราชวงศ์มารินิด มากว่า 600 ปี จัดว่าสะท้อนถึงสถาปัตยกรรมของราชวงศ์มารินิดได้เยี่ยมยอดที่สุด ทั้งในแง่ของการตกแต่งและการใช้สอยพื้นที่อย่างคุ้มค่า

ฉันเดินขึ้นบันไดแคบๆ มืดๆ ไปยังชั้นบนโดยที่ไม่รู้เหมือนกันว่าข้างบนนั้นมีอะไร ปรากฏว่ามีชั้นสำหรับอยู่อาศัยซ่อนอยู่อีกชั้น มีห้องแยกอยู่หลายห้อง และหน้าต่างเล็กๆ ที่เปิดออกมาเห็นวิวที่สวยงามของชั้นล่างโรงเรียน

5) Berber คืออะไร ทำไมเห็นแต่ตัวอักษระแปลกๆ

ⴼⴰⵙ

ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ

ⵜⵎⵣⵗⵜ

ฉันสังเกตเห็นป้ายบอกทางในตรอกต่างๆ สลักด้วยตัวอักษรหน้าตาประหลาด เหมือนภาษาโบราณ คนท้องถิ่นที่นี่อธิบายว่า คือภาษา ‘Berber’ เป็นภาษาในตระกูล อะโฟรเอเชียติค ภาษาของชนพื้นเมืองในแอฟริกาตอนเหนือ

ที่อะเมซิ่งคือ ภาษา Berber นี้ยังคงใช้อยู่ในโมร็อคโค แอลจีเรีย ลิเบีย ตูนิเซีย มาลีตอนเหนือ และไนจีเรีย เป็นต้น

ไม่เพียงแค่ภาษาเท่านั้น วัฒนธรรมของชาว Berber ยังถูกถ่ายทอดในงานฝีมือพวกเครื่องประดับของที่นี่อีกด้วย หากใครไปร้านเครื่องประดับมักจะได้ยินเจ้าของร้านบอกว่า แหวน กำไล หรือจี้แบบลงยา เป็นวิธีของชาว Berber ดั้งเดิมที่ได้สีลงยาจากการบดหินบนภูเขา แล้วนำมาลงยาในเครื่องประดับ

Booking.com


(function(d, sc, u) {
var s = d.createElement(sc), p = d.getElementsByTagName(sc)[0];
s.type = ‘text/javascript’;
s.async = true;
s.src = u + ‘?v=’ + (+new Date());
p.parentNode.insertBefore(s,p);
})(document, ‘script’, ‘//aff.bstatic.com/static/affiliate_base/js/flexiproduct.js’);

6) แหล่ง Argan Oil

ที่นี่ยังได้ชื่อว่าเป็นแหล่งกำเนิดของ Argan Seed ที่นำมาสกัดได้เป็น Argan Oil ที่เรารู้จักและใช้กันทั่วไปในแชมพู สบู่ และสกินแคร์ ฉันเสียดายที่ไม่ได้เห็นต้น Argan ที่มีเอกลักษณ์ของที่นี่ เพราะมักมีภาพจำเป็นแพะตัวน้อยๆ ยืนเกาะบนต้น Argan อยู่เป็นที่ประหลาดตา แต่อย่างน้อยในทริปนี้ ฉันก็ได้ไปเยี่ยมร้านที่ขาย Argan Oil บดเมล็ดกันสดๆ อยู่หลังร้าน

มีแต่คนบอกว่า หากใครได้มาเยือน Fez มักจะให้เวลากับที่นี่มากกว่า 2 คืน เพราะเสน่ห์ของวิถีชิวิตและอารยธรรมดั้งเดิมของที่นี่นั้น ยากที่จะหาดูได้จากที่ไหนๆ และยังรู้สึกปลอดภัยมากกว่าเมืองอื่นๆ

กระเป๋าทุกใบ ทุกลวดลาย มีช่างฝีมือนั่งเย็บกันอยู่หลังร้าน …

จานชาม ตะเกียง หรือถาดโลหะทองเหลือง มีช่างบรรจงแกะสลักลวดลายอยู่ข้างๆ …

สบู่ Argan Oil ที่มีคนนั่งบดเมล็ดกันสดๆ …

เป็นวิถีชีวิตแบบดั้งเดิมที่ยังคงอยู่ได้ ต้านแรงเสียดทานของกระแสโลกาภิวัฒน์อย่างไม่สะทกสะท้านใดๆ.

Credit Supported Information: Unesco, Lonely Planet, Think Morocco, wikipedia

…

อ่านเรื่องราวแบกเป้ลุยเดี่ยว เที่ยวดินแดนโมร็อคโค ต่อได้ที่:

ผู้หญิงเที่ยวคนเดียวในโมร็อคโค ปลอดภัยมั้ย?

ขัด-ล้วง-ล้าง: เปลือยประสบการณ์อาบน้ำแบบ Public Hammam ใน Fez, Morocco

แสงสุดท้ายที่เกือบไม่ได้เห็น ที่ Ait ben haddou เมืองมรดกโลกพันปี ที่ Morocco

เจอเหตุการณ์ไม่น่าประทับใจ, แต่ดันได้ของขวัญเป็นเพื่อนใหม่ที่ Casa Blanca

ฝากเพื่อนๆ ติดตามเรื่องเล่าจากการเดินทาง+ทริปแบบมันส์ๆ ได้ที่ 🥰🐯
Facebook: https://web.facebook.com/katewandermore
IG : https://www.instagram.com/kate_wandermore/
Twitter: https://twitter.com/kate_wandermore